Spich Gezaghèber Edison Rijna

Apresiabel pueblo di Boneiru,

Awe atrobe mi tin e oportunidat di dirigí mi mes na boso ku algun anunsio importante. Esun di mas importante ta ku te ku awe a realisá 26 tèst di kua no tin niun hende ku a tèst positivo pa e vírùs di corona. E medidanan preventivo ku nos a tuma, kombiná ku komportashon ehemplar di gran mayoria di nos komunidat a aportá ku awe ainda nos ta pará na 0.

OLB RCN Cijfers PAP

Awor nos ta drenta den e fase di  buska e vírùs di corona di forma aktivo riba nos isla pa wak si realmente e no a yega ainda. Esei ta nifiká ku for di siman pasá riba konseho di RIVM a kuminsá tèst mas hende. P’esei pa medio di esaki ta bai un yamada urgente na personanan ku síntomanan ku ta kuadra ku esunnan di corona pa tuma kontakto telefóniko ku nan dòkter di kas i e ta evaluá si ta nesesario pa laga tèst e persona aki.

Den e promé fase nos a sera frontera, fortifiká sektor médiko i tuma vários otro medida preventivo  manera sera skolnan i limitá kontakto sosial. Den e fase nobo aki, nos ke sòru pa si e vírùs ta skondí riba nos  isla, diskubrí esaki mas pronto posibel  i isol’é mesora pa evitá ku e ta sigui plama.

Esaki ta pone ku na e momentunan aki ainda nos no por bai over pa suavisá e medidanan preventivo tumá. Segun sektor médiko ta bai dura 2 pa 3 siman pa tèst e grupo ku ta kai den e kategoria di posibel persona infektá ku e vírùs. Ta trata di personanan ku tin síntomanan leve òf pisá ku direkto òf indirekto tabatin kontakto ku turistanan di bishita na nos isla resientemente i persona nan ku ta traha den sektor di kuido.

Despues di e temporada ei si ainda no tin niun kaso di corona na Boneiru nos por kuminsá suavisá e medidanan di prevenshon tumá. Pero si konstatá un òf mas kaso positivo e intenshon ta pa bai direktamente over na un asina yamá lockdown  adaptá na nos situashon lokal.

P’esei ta importante pa tur hende sigui tene nan mes na e medidanan anunsiá, sigui tene distansia sosial i sigui mantené nan mes na e reglanan di higiena.  Mi sa ku e medidanan aki ta pone ku nos tur tin ku hasi sakrifisio grandi i ku nos ta limitá den nos aktividatnan diario. Pero meta prinsipal di tur esaki ta pa tene tur abitante di nos isla seif.

Un otro trayekto ku tambe a kuminsá kana ta repatriashon di nos residentenan den eksterior.

Tin mas o ménos 250 residente di Boneiru den eksterior ku lo bai trese bèk. Dia 14 di aprel lo trese e promé grupo di residente bèk. Tur hende den eksterior ta bai den karentena obligatorio pa 14 dia na nan kas. Kada persona ta haña un asina yamá “buddy” ku ta sòru pa e persona aki tin tur loke e mester na kas ya e no mester sali su kas. Pues si e mester di kuminda òf kualke otro kos e “buddy” ta sòru pa esaki. Banda di esei lo kontrolá e residentenan  den karentena di forma hopi estrikto i tin konsekuensia drástiko pa esunnan ku no tene nan mes na e reglanan aki ku asta por inkluí sanshonnan pisá. E promé grupo ku ta bini bèk ta residentenan den funshon vital ku ta regresá pa duna sosten den e periodo di krísis aki.

Despues di esei lo trese bèk kada bes grupo di máksimo 50 persona, esaki riba konseho di RIVM i kada bes e grupo aki ta bai den karentena obligatorio di dos siman. 

Tantu Gobièrnu di Reino komo Entidat Públiko pa medio di diputado di asuntu ekonómiko i di labor i diputado di asuntu sosial a anunsiá e medidanan pa trese alivio finansiero pa tantu empresa komo personanan ku ta sinti efektonan negativo den e krísis di corona. Den e temporada binidero lo oumentá e informashon tokante e medidanan aki pa asina komunidat den su totalidat por ta bon na altura di kiko a regla i unda mester ta pa risibí e yudansa nesesario.     

Den tur mi diskursonan mi a enfatisá e esfuerso grandi ku a hasi den sektor médiko pa reforsá esaki preparando pa e momentu ku tin e promé persona ku ta tèst positivo pa COVID-19.  A bini ekspertonan médiko for di Hulanda i Colombia pa yuda na Fundashon Mariadal i pa transporte di pashèntnan ku “ambulance flight” na momentu ku esaki ta nesesario. 

Solidaridat den e situashon di krísis aki  ta esensial. Nos islanan ruman ta yuda nos ora ta nesesario i nos ta yuda nan te kaminda ku por. Asina ei fin di siman aki un pashènt ku a yega for di Saba a keda hospitalisá pa tratamentu médiko ku no ta disponibel na Saba. Ta bon pa menshoná ku Saba meskos ku nos ainda no a tèst niun hende positivo pa e vírùs. Awe tambe a yega 2 pashent for di Saba pa kuido hospitalisá aki na Boneiru.

Tambe den fin di siman nos a manda un di e air ambulansnan ku tabata stashoná aki, pa Sint Maarten pa duna sosten na transporte di emergensia di pashèntnan aya. Na su lugá a bini Boneiru un “learjet” for di Colombia ku por karga 2 pashènt pareu enbes di unu.  E tripulantenan di e avion aki ya tabata 2 siman den karentena i ta kla pa kuminsá traha.

Nos por a tuma nota den medionan di komunikashon ku yudansa militar for di Hulanda i pa sektor médiko a yega Sint Maarten i ku nos aki na Boneiru tambe ta bai haña mas yudansa for di Hulanda den e temporada di krísis aki. Esei sigur tambe ta  nesesario i algu di aploudí.        

Pronóstiko di ekspertonan internashonal ta indiká ku e pandemia di corona ta bai dura basta largu i ku por dura hopi promé ku tin un vakuna òf medikamentu pa COVID-19.

Pa aworakí  e úniko kura pa e vírus di corona ta bo mes, bo komportashon pa protehá bo mes, bo sernan kerí, bo isla i nos planeta.
 

Huntu kontra corona.

Lenk pa e video