Sekretario di Estado Szabó ta informá Tweede Kamer tokante progreso di e palabrashonnan atministrativo ku Boneiru, Sint Eustatius i Saba

Realisá mas resultado ku habitantenan por nota. Medidanan pa reklutá personal mas lihé i pa tene nan, i redaktá strategianan pa desaroyo ekonómiko. E palabrashonnan aki entre Sekretario di Estado Szabó (Digitalisashon i Relashonnan den Reino) i e gobièrnunan insular di Boneiru, Sint Eustatius i Saba tin pará den e nota di progreso tokante e akuerdonan gubernamental (intergubernamental) ku Sekretario di Estado Szabó a manda pa Tweede Kamer e siman aki. Kada kuartal lo diskutí e progreso ku Boneiru, Sint Eustatius i Saba. E Sekretario di Estado lo sigui tene un bista di kiko sí i kiko no ta bai bon, i lo hasié posibel pa diskutí esaki ku e gobièrnunan insular.

Vlaggen BES & vlag Nederland

Sekretario di Estado Szabó: “Mi ta konsiderá e akuerdonan intergubernamental ku Boneiru, Sint Eustatius i Saba komo instrumento importante pa establesé prioridatnan i logra resultadonan tangibel. Den e periodo benidero, lo mi sigui orientá mi enfoke riba promoshon di bon gobernashon, finansa gubernamental sólido, i outosufisiensia ekonómiko. Tambe lo tin atenshon èkstra pa subi e nivel di forsa ehekutivo i e kondishonnan básiko esensial pa esei. Lo mi hasi esei den konsulta ku Boneiru, Sint Eustatius i Saba, i ku mi koleganan na Den Haag.”

Boneiru

Na Boneiru, hopi akshon for di e akuerdo intergubernamental ainda ta den preparashon. Szabó ta konstatá ku a logra tiki resultado ku ta visibel i notabel pa habitante. Durante e konsulta atministrativo ku e Kolegio Ehekutivo di Boneiru el a ekspresá su preokupashon tokante esaki. 

Tòg tabatin pasonan positivo tambe. Asina, Gezaghèber ta traha riba fortifikashon di bon gobernashon, i a habri e biblioteka nobo ku ta ofresé mas servisio. E 13 mion euro pa ehekushon di e Regio Deal Bonaire tambe ta un paso positivo. Boneiru aktualmente ta elaborá e plannan pa esaki mas aleu. E Regio Deal ta hasi invershonnan den desaroyo di área (Antriol i Nort’i Saliña), den transporte públiko, logístika i aksesibilidat i sostenibilidat di skolnan posibel. 

E Sekretario di Estado a palabrá ku Kolegio Ehekutivo ku mester hasi un komienso ku algun asuntu e aña aki mes. Ta trata entre otro di realisashon di un depósito di kònteiner, un konekshon di bùs pagabel i efektivo, fortifikashon di e forsa ehekutivo, mehorashon di e sistema di pèrmit, supervishon, i mantenshon, i di e prosesonan finansiero den e Entidat Públiko.

Sint Eustatius

Na Sint Eustatius aktualmente tin retonan grandi den e kantidat di vakatura habrí i ku esei, e forsa ehekutivo tambe. P’esei, ku sosten di BZK lo traha riba un plan pa aselerá i mehorá e proseso di reklutamentu, inkluso tambe medidanan pa por tene e personal. Esei lo benefisiá e forsa ehekutivo di e isla. Na 2024 a tuma pasonan positivo riba tereno di maneho finansiero, konstrukshon di bibienda, integridat, i bon gobernashon. Tambe a hasi un komienso ku e programa Statia 2026, ku entre otro rekursonan for di e Regio Deal. E proyektonan for di e dil di region i e momentu históriko na novèmber 2026 ta oportunidatnan úniko pa pone Sint Eustatius den spòtlait internashonal, loke lo benefisiá turismo i desaroyo ekonómiko. Esaki ta rekerí un planifikashon rígido pa alkansá ‘deadline’.

Pa aña 2025 a palabrá ku lo bini un strategia di desaroyo ekonómiko lokal ku perspektiva riba término largu. Lo garantisá e sistemátika di atministrashon i kontròl pa finansa di gobièrnu sólido introdusí na aña 2024. Ademas lo traha riba redakshon i ehekushon di un aserkamentu insular pa bon gobernashon. Tambe, Kolegio Ehekutivo lo kuminsá traha riba ehekushon di e plan pa dil ku e problema di bestia ku ta kana lòs.

Saba

Den 2024, na Saba a tuma pasonan importante riba tereno di infrastruktura i ambiente di bida físiko. Asina, a otorgá 5 mion euro pa ehekushon di e Regio Deal Saba, a kompletá e proyekto di konstrukshon di bibienda ‘Under the Hill 2’ ku 18 bibienda di hür sosial, i a hasi palabrashon pa realisashon di ainda mas bibienda te aña 2030.  Ademas, e gabinete a reservá €40 mion pa konstrukshon di un haf nobo ku por risistí orkan na Saba (Black Rocks Harbour), di kua resientemente a pone e promé transh (€30 mion) disponibel pa Saba. Konstrukshon di e haf nobo ta un proyekto krusial pa ekonomia i outosufisiensia di e isla, i lo start den e di kuater kuartal di aña 2025. Huntu ku e Kolegio Ehekutivo di Saba i e Minister di Infrastruktura i Maneho di Awa, Szabó lo sigui tene un bista riba progreso di e proyekto. Desaroyonan ku den aña 2025 ta pidi atenshon èkstra ta redakshon di un strategia di desaroyo ekonómiko, establesimentu di un kontrolaria lokal i ponementu di regla di kompra i kontratashon kla.

Forsa di kompra

Pa monitòr e forsa di kompra na Boneiru, Sint Eustatius i Saba bon, a palabrá pa wak e medidanan di forsa di kompra pa aña 2026 di forma integral huntu ku Prinsjesdag. Asina entre otro lo trese huntu medidanan tokante por ehèmpel impuesto, supsidio (temporal) pa gastu di supsistensia i sosten di entrada. Tambe, mas tantu posibel lo kalkulá efektonan riba entrada i sifranan di pronóstiko pa un mihó bista di e forsa di kompra na e islanan.

Zsolt Szabó: “Si nos sigui hasi esfuerso pa outosufisiensia ekonómiko, esei lo yuda mehorá forsa di kompra konsiderablemente.”