Hóreka

Hóreka ta un sektor ku riesgonan laboral grandi. Por ehèmpel ta laga hende traha ilegal, tin pago di ménos i violashon di e oranan di trabou i di sosiegu. Inspekshon di labor pa e motibu ei ta duna hopi atenshon na e sektor akí. Di novèmber 2017 te mei 2018 lo tuma lugá un proyekto grandi di inspekshon.

Aki bou bo ta lesa mas tokante derecho- i obligashonnan ku ta na vigor pa dunadónan di trabou i trahadónan den e sektor di hóreka.
 

1. Un kuida otro

Pa por traha seif ta bai na promé lugá pa un kuida otro. Esaki ta nifiká tambe ku bo mester pensa di antemano kon por traha seif. Palabrá e trabou ku otro promé, buska informashon i despues numa kuminsá traha. Esaki no ta solamente algu pa hunta di direktiva i gerensia di e kompania. E trahadó na boka di trabou tambe mester kontrolá kontinuamente kon e i e kolega banda di dje por traha seif, promé ku por kuminsá ku ehekushon di e trabou.

1.	Un kuida otro

2. Instrukshon i kontrol

E hefe òf direktor di un empresa mester garantisá ku den su kompania ta kumpli ku e regla- òf instrukshonnan pará den Lei siguridat laboral BES. Gerensia mester informá e trahadónan pues di e reglanan general i vigilá si ta kumpli ku e reglanan akí. Esaki ta nifiká ku e trahadónan ta haña informashon tokante riesgonan i instrukshonnan tokante medidanan ku mester tuma. Tambe mester kontrolá si ta traha seif di e manera preskribí.

2.	Instrukshon i kontrol

3. Oranan di trabou i di sosiegu

Oranan di trabou/oranan di overtaim

  • E durashon di trabou pa e trahadó, ku ta traha den hotèl, restorant i kasino, ta suma maksimal 48 ora pa siman. Ta kalkulá esaki durante un periodo di kuater siman. Pa dia no mag traha mas di dies ora.
  • E durashon di trabou inkluso overtaim ta suma maksimal 55 ora pa siman. Ta kalkulá esaki durante un periodo di kuater siman. E durashon di trabou inkluso overtaim pa dia no mag suma mas di 11 ora.
  • Ta kalkulá e durashon di trabou inkluso overtaim durante un periodo di 13 siman i e no ta suma mas di 48 ora pa siman.

Pa trabou ku a traha komo overtaim e trahadó ta risibí pa ora, banda di e suèldu pa ora kompleto ku ta na vigor pe, komo kompensashon un pago èkstra pa overtaim di aloménos 50 porshento di su suèldu pa ora. Banda di e pago èkstra pa overtaim, e trahadó:
A) ku no ta traha trabou di skema (traha trabou di warda), ta risibí ademas un pago di overtaim di aloménos 50 porshento di su suèldu pa ora, si traha overtaim riba su dia di sosiegu semanal,riba djadumingu òf riba un dia di fiesta;
B) pa trahadónan di skema ta konta ademas aloménos 50 porshento di e suèldu pa ora, Si traha overtaim riba nan dia di sosiegu stipulá pa e skema di trabou òf riba un dia di fiesta.

Sosiegu
Kontrali na artíkulo 10, promé insiso, di Lei laboral 2000 BES, ta asina ku e dunadó di trabou ta permití e trahadó un sosiegu di aloménos mei ora, riba un dia, ku esaki traha mas di seis ora, basta ku e trabou ta permití esei.

3.	Oranan di trabou i di sosiegu

4. Sustansianan peligroso

Mester evitá ku damp, òf gas,òf stòf dañino òf molestioso ta surgi òf plama den un tayer òf un lokal unda trahadónan mester permanesé. Unda esaki no por sufisiente, mester apliká medidanan efikas pa eliminá e damp, òf gas, òf stòf den e lokal, òf pa protekshon di e personal.

4.	Sustansianan peligroso

5. Peliger di haña kòrtá

Mashinnan, di kua e partinan dor ku nan por kòrta, primi, placha òf pa motibu di nan velosidat haltu òf di otro forma por kousa peliger (manera por ehèmpel mashinnan di kòrta palu òf mashinnan di kòrta karni), mester ta di tal forma posishoná i ekipá ku ekipo- òf protekshonnan, ku ta prevení e peliger mas tantu posibel.

5.	Peliger di haña kòrtá

6. Zonido i lawai

Problema ku oido ta surgi ora e nivel di zonido (volúmen) den e kanal ouditivo te muchu haltu, lòs for di e echo si e zonido ta zona bunita òf si ta eksperensiá esaki komo lawai. E regla komun ta: si no ta posibel pa tene un kombersashon ku un persona sin halsa bos denter di un stral di un meter, tin chèns pa desaroyá surdes.

6.	Zonido i lawai

7. Medionan di protekshon personal

E dunadó di trabou mester pèrkurá pa bon kondishonnan laboral. E ta hasi esei dor di kombatí e riesgonan na e fuente mas tantu posibel òf dor di tuma medidanan organisatorio. Si e medidanan akí no ta sufisiente, e ora ei e dunadó di trabou por bai over na suministro di medionan di protekshon personal (pbm) na su trahadónan. Ta trata e ora ei di por ehèmpel sapatunan di siguridat, hanskun, brel òf kapa di di siguridat i protekshon pa oido.

7.	Medionan di protekshon personal

8. Karga físiko

Tur trahadó tin di aber ku prestashon físiko. Por ehèmpel ora di trasladá produktonan (hisa, karga, pusha, hala). E ora ei ta usa e múskulo- i skarnínan den lomba, skouder i brasanan asina frekuente ku por surgí karga físiko eksesivo. Òf por papia asta di insufisiente karga físiko pa motibu di muchu poko moveshon òf sintamentu muchu largu. Tantu karga eksesivo komo insufisiente karga por kondusí na kehonan di salú.

Lei seguridat laboral BES no ta suministrá reglanan al respekto di insufisiente karga òf karga eksesivo. Inspekshon di labor no tin kompetensia pa aktua konvisente i eksigí kumplimentu den esaki. Inspekshon di labor lo duna konseho si relashoná ku inspekshonnan tokante posibel puntonan di mehorashon.

Por limitá preshon físiko dor di tuma e siguiente medidanan:

  1. Evitá òf limitá hisamentu di pesonan riba 25 kilogram;
  2. Evitá òf prevení bùkmentu muchu abou;
  3. Evitá òf limitá rèkmentu muchu ariba.
  4. Evitá sinta òf para muchu largu
8.	Karga físiko

9. Suèldu mínimo

Kada trahadó tin derecho riba e suèldu mínimo. E montantenan pa e suèldu mínimo pa ora bo ta haña akí: Tabèl Suèldu mínimo

9.	Suèldu mínimo

10. Trabou dor di estranheronan

Ta prohibí pa un dunadó di trabou laga un estranhero traha sin un pèrmit di trabou bálido. Riba petishon di e inspektornan di Inspekshon di labor mester mustra e pèrmit di trabou mesora.

10.	Trabou dor di estranheronan

11. Bòternan di gas

Ketel-, tanki- i otro ekiponan ku ta kontené gas, ku por forma peliger di eksploshon, mester ta koloká i instalá di tal forma ku ta evitá mas tantu posibel un eksploshon.

11.	Bòternan di gas

12. Seguridat kontra kandela

Mester tuma medida pa limitá e chèns di kandela i aksidente te na un mínimo. Esaki ta nifiká ku mester tuma medidanan tékniko i organisatorio pa prevení kandela i pa e trahadónan sa kiko mester hasi den kaso di un kalamidat. Den kaso di kandela por ehèmpel nan mester sa ku sèmper mester alarmá Brantwer promé i kua medionan di paga kandela nan por usa ki ora.

12.	Seguridat kontra kandela

13. Flurnan lizu/flurnan limpi

Un tayer mester tin un flur efektivo. Den un tayer, den kua pa e trabou ta usa hopi awa, e flur mester ta di tal forma diseñá ku e awa por kore bai debidamente. Mester frega o dueila e flur di un tayer te ora esaki ta bon limpi.

13.	Flurnan lizu/flurnan limpi

14. Eksposishon na temperaturanan haltu

Na sitionan unda un trahadó ta someté na temperaturanan di mas di 5 grado Celsius riba e temperatura di aire liber, mester tuma medidanan efisiente eventualmente i te asina leu ku e karakter di e kompania ta permití esei, pa redusí e temperatura òf pa redusí e su efekto negativo pa e trahadó.

14.	Eksposishon na temperaturanan haltu

15. Promé asistensia den kaso di aksidente

Unda ta traha mester tin medionan efektivo pa duna promé asistensia den kaso di aksidente. Mester warda nan bon protehá, di manera ku polushon ku stòf òf sushi no por tuma lugá. Tambe mester por yega semper fásil na e artíkulonan akí. Den hóreka tin aloménos un bleki di ferbant pa duna promé asistensia.

15.	Promé asistensia den kaso di aksidente

16. Salidanan di emergensia

Salidanan di emergensia mester ta liber di opstákulo i mester por habri nan fásil.

16.	Salidanan di emergensia

Unda dunadónan di trabou i trahadónan por akudí ku pregunta?

Si bo tin un pregunta pa Inspekshon di labor òf bo kier entregá un keho tokante bo sirkunstansianan di trabou, e ora ei bo por hasi esei na Inspekshon di labor via arbeidsinspectie@RijksdienstCN.com òf telefónikamente via +599 715 8888.

Pa pregunta tokante salario i oranan di trabou, òf intermediashon den un konflikto laboral, bo por akudí na sekshon di Asuntunan di labor. Bo por manda un e-mail via arbeidszaken@RijksdienstCN.com, yama via 715-8888, òf pasa durante oranan di konsulta.